Op een zonnige vrijdagochtend begin maart bezochten de GroenLinks Statenleden Kathleen Mertens en Erik Sol Beringe (Peel en Maas). Dorpscoöperatie Steingood werkt zelf aan het realiseren van nieuwe woningen in Beringe, om aan de vraag in het dorp te voldoen. Beringe heeft daarin in de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan middels een constructie die lijkt op Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Ook wordt goed met de gemeente Peel en Maas samengewerkt. Dit komt de kwaliteit van de plannen alleen maar ten goede.

Enkele jaren geleden is er een nieuw woonbehoefte onderzoek door de werkgroep gedaan. Anders dan regionaal woningbehoefte onderzoek liet zien, bleek dat er vooral ook behoefte was aan vrijstaande woningen. Juist omdat een grote groep jongeren nog bij hun ouders woont.

De werkgroep inventariseerde mogelijke locaties in het dorp waar gebouwd zou kunnen worden. Samen met de gemeente kwam vervolgens de meest kansrijke locatie in beeld. Daarvoor is gezamenlijk een vlekkenplan opgesteld voor een klein CPO project van uiteindelijk 13 woningen; enkele vrijstaande, enkele twee-onder-een-kap en een paar huurwoningen. Er zijn evenwel meer gegadigden dan plekken; er zal geloot moeten worden. Het voordeel van de CPO constructie is dat je het gezamenlijk aanpakt, waarbij je elkaars kennis en talenten kunt gebruiken. Nadeel is wel dat bij besluiten alle leden het met elkaar eens moeten zijn.

Het gesprek en vervolgens de rondleiding door het dorp met de Statenleden leverde nog enkele interessante discussiepunten op voor een diepgravender vervolg:

• Een uitdaging is de verplichting voor gemeenten om de verkoop van grond openbaar aan te besteden, het zogenaamde Didam-arrest. Daardoor is het voor dorpsgemeenschappen lastig om op grond van de gemeente een CPO (of vergelijkbaar) initiatief te kunnen realiseren. Aan de andere kant is er het uitdaagrecht (Right to Challenge), waarbij je als initiatiefnemer de gemeente mag ‘uitdagen’ omdat je het zelf sneller, beter of goedkoper kunt organiseren;
• Als dorp wil je woningen graag kunnen toewijzen (huur of koop) aan eigen inwoners of oud-inwoners die willen terugkeren. Aan de andere kant is er sprake van een vrije woningmarkt waarbij mensen zich kunnen vestigen waar ze willen. Dit zorgt voor een voortdurend spanningsveld en zorgvuldige afwegingen;
• In de nieuwe omgevingsvisie zou een experimenteerartikel mogen worden opgenomen, dat meer ruimte biedt om vernieuwende aanpakken te kunnen uitproberen. Uitdaging is dan weer wel hoe je misbruik hiervan gaat voorkomen.

Met het werkbezoek werd nog maar eens duidelijk waartoe een krachtige en goed georganiseerde dorpsgemeenschap toe in staat is. Maar ook welke hobbels het daarbij allemaal dient te overwinnen. Voor de Statenleden leverde dit interessante inzichten op, die zij kunnen gebruiken als input voor (evaluatie van) provinciaal beleid.