Met een kop vers gezette koffie en zelfgemaakte cake met appels uit eigen tuin steekt Jean van wal. Om het onderwerp goed neer te zetten is het nodig om terug in de tijd de gaan, naar zijn jeugd, zo vertelt hij.

In zijn jeugd is hij lid van een voetbalvereniging, waar hij in het eerste elftal speelt. Hij ontdekt er zijn liefde voor sportieve activiteiten. Na z’n “voetbalcarrière” blijft Jean fanatiek sporten, wandelen, hardlopen en fietstochten maken in kleine groepjes, maar vooral het organiseren ervan bezorgen hem veel plezier.

Hij ontdekt dat hij iets heeft met samenwerken en met organiseren.

Jean verhuist naar Vijlen. Als Sjaak van de buurtwinkel in Vijlen hem vraagt om lid te worden van de Evenementencommissie, een groep mensen uit het dorp met passie voor organiseren, gaat hij er graag op in. Eerst draagt hij bij als werkend lid, daarna jaren als voorzitter, vervolgens wordt hij voorzitter van de Dorpscommissie Vijlen en uiteindelijk wethouder in Vaals.
Zijn wethouderschap combineert hij met een baan bij de Provincie Limburg. Samenwerken, netwerken en organiseren blijven onverminderd belangrijk en hij zet zich in zijn werk in om passende antwoorden te vinden op veranderingen die zich aandienen in de samenleving. Startend vanuit de behoefte van de betrokkenen op dat moment en op die plek. Daarbij dienen kansen zich aan en die moet je zien en pakken.

Momenteel is Jean met vroegpensioen, maar alles behalve “in die ruhestand”.

We praten door over anders verenigen, ook aan de hand van voorbeelden. Uit dat gesprek komen de volgende drie belangrijke tips als het om anders verenigen gaat.

1. Kom uit je bubbel!

Het is niet altijd nodig iets nieuws te bedenken. Je kunt het verschil maken door aan het bestaande iets nieuws toe te voegen. Maar dan moet je bereid zijn om over je grenzen heen te kijken. Stel jezelf open voor datgene wat er in je omgeving speelt en laat je niet leiden door bestaande structuren.

“Tijdens mijn werk bij de provincie Limburg was ik intensief betrokken bij een traject van anders verenigen in Mheer. Drie voetbalverenigingen uit verschillende dorpen gingen onder aanvoering van een enthousiaste voorzitter samen op in de nieuwe club BMR (Banholt, Mheer, Reijmerstok) en verhuisden naar een nieuw complex. De voorzitter zette de deuren van het initiatief open voor andere verenigingen en instanties. Zo werden Activiteiten van onder meer de schutterij, de basisschool en dagopvang hier aan toegevoegd. Het complex is met steun van een groot aantal partijen, multifunctioneel en optimaal toegankelijk (fysiek, maar vooral ook sociaal) gemaakt. Zo gebruikt de schutterij het complex voor exercitie en opslag en worden tijdens de dagopvang, de tenues van de voetballers door cliënten verzorgd en wordt soep klaar gemaakt voor de wedstrijden op zondag. Zo kan de ene club betekenis hebben voor de ander én andersom.
In samenwerking met BMR, de gemeente Eijsden-Margraten en het Huis van de Sport hebben we ervaringen nog gedeeld in een symposium ‘Anders verenigen’.“

2. Benut talent.

Ieder mens heeft zo z’n talent, wordt ergens warm van. Als je als mens bijdraagt aan een project of proces vanuit je talent, in plaats vanuit een positie of een functie, dan levert dat vooral energie op, in plaats van dat het energie kost. Het is dan ook de kunst om een groep mensen om je heen te verzamelen, die allemaal als persoon iets van waarde toe te voegen hebben aan het initiatief.

“Als wethouder ben ik onder andere aan de slag gegaan met het stimuleren van actief burgerschap. Daarbij inzettend op het benutten van menselijk kapitaal vanuit interesses en kwaliteiten. Mensen bij elkaar brengen in netwerken. Ik ben, nu ik met vroegpensioen ben, nog steeds actief betrokken bij de werkgroep Gemeenschapszorg met als uitvoerende activiteiten het Marktbezoek en dagtochten maken met hulpbehoevende mensen. In Vaals heeft een en ander geleid tot de collectieve initiatieven: ‘Vaals Helpt’ en ‘Vaals Beweegt’ en is het aansprekende netwerk ‘Gezond leven in Vaals’ ontstaan. “Wij Vaals” is een netwerk van inwoners dat vroegtijdig vragen onder de aandacht brengt. Het functioneert als het ware als het voorportaal van voorzieningen. Pas als hier samen geen antwoord gevonden kan worden op een vraag, wordt deze doorgespeeld naar bijvoorbeeld een Wmo-cunsulent of jeugdzorgprofessional.

Een heel ander voorbeeld.
Als gespreksleider van het Alzheimercafé in Vaals lever ik momenteel een bijdrage aan het verenigen van inwoners van Vaals rond het actuele thema Dementie. Het is belangrijk dat dementie een plek krijgt in de samenleving. Zo hebben we de gesprekspartners in onze kring uitgebreid met bijvoorbeeld een voormalig huisarts. Niet enkel worden er lezingen gegeven en info verstrekt over dementie, maar worden ook de dilemma’s benoemd waar betrokkenen tegenaan lopen. Spillen in de samenleving worden uitgenodigd op deze avonden.

Samen gaan we op zoek naar antwoorden, naar manieren om dementie meer onderdeel van ons samenleven te laten zijn. Wie kan op welk moment hierin van betekenis zijn, van toegevoegde waarde zijn, het verschil maken. Ik ben in dit proces ingestapt, heb gekeken waar zij behoefte aan hebben en wat ik leuk vind. Op een heel natuurlijke manier hebben we in de groep op deze wijze een prettige samenwerking gevonden, waarin iedereen op zijn of haar manier iets toe te voegen heeft.”

3. Heb ambitie, betrek mensen met ambitie

Het is belangrijk om ambitie te hebben en gedreven te zijn. Vanuit bestaande structuren ontstaan tegenbewegingen. Een sterke persoonlijkheid in het netwerk, waar mensen vertrouwen in hebben, helpt om anders te werk te kunnen gaan en om weerstand te kunnen bieden aan tegenbewegingen.

De woorden integer en temperamentvol gaan over tafel als we praten over persoonskenmerken. Hoe anders ontstaat vertrouwen. Maar ook het belang van ruimte geven aan anderen en ruimte krijgen worden in ons gesprek aangestipt als belangrijke kwaliteiten van personen in een netwerk.

Jean is niet de enige die het “anders verenigen” in de praktijk brengt.

“Reeds vanaf 2015 komen bij ons thuis aan de keukentafel de ‘Laevemakers’ bij elkaar. Een netwerkje van mensen die allemaal op hun manier een bijdrage leveren aan noodzakelijke transformaties in de samenleving. Dit onder het motto ‘Veranderingen gaan hand in hand met persoonlijke overwinningen. Niet met grote verhalen, wel met het delen van ervaringen’.”

Anders verenigen van mensen is op een natuurlijke wijze een rode draad door mijn leven geworden. Zo gewoon!”

Vraag: wat is het verschil tussen geen tijd hebben en tijd hebben? Antwoord: Interesse!