oppe koffie oud worden in eigen dorp ven-zelderheide

Stichting BLOV

Stichting BLOV, in de persoon van Ine Heldens, opent het inhoudelijke gedeelte van de bijeenkomst. Ine heet als voorzitter van BLOV de aanwezigen van harte welkom. Gesteld kan worden dat het gezelschap bestond uit een mooie mix: van leden van een dorpsraad/dorpsoverleg tot gemeenteambtenaren en van leden van een werkgroep leefbaarheid tot dorpsondersteuners. De ongeveer 25 aanwezigen luisterden geïnteresseerd naar het verhaal van Stichting BLOV.

Vanuit de dorpsraad van Ven-Zelderheide kwam op basis van behoeften van het dorp de vraag of het mogelijk was om een huiskamer te realiseren; een plek waar ouderen elkaar kunnen ontmoeten en recreëren. Dit als onderdeel van het in 2007 gerealiseerde Dorps Ontwikkelingsplan (DOP). Twee initiatiefneemsters bogen zich over het idee voor een dagvoorziening om eenzaamheid tegen te gaan, wat vorm kreeg in de Huuskamer. Om breder tegemoet te komen aan de voorzieningenvraag voor ouderen, is stichting BLOV opgericht. In woningcorporatie Destion vonden ze een goede partner, die de Huuskamer realiseerde. Overige financiering komt uit fondsenwerving en voor de inrichting van de ruimte is er in het dorp, speciaal voor de huuskamer, een ‘dingen- en dienstenveiling’ georganiseerd. De gemeente Gennep, het kerkbestuur en de dorpsraad ondersteunen het project en de gemeente stond garant voor de exploitatie voor de eerste twee jaar.    

Vandaag de dag is de Huuskamer volop in gebruik. Van maandag tot en met vrijdag tussen 14.00 – 17.00 uur kunnen alle inwoners binnenlopen voor een kop koffie, een spelletje of een andere vorm van sociaal contact. Belangrijkste uitgangspunt is dat het voor het hele dorp toegankelijk is onder het motto ‘alles mag, niks moet’. Om ervoor te zorgen dat het hele dorp de Huuskamer kan bereiken, rijdt er een Wensbus. Vrijwilligers (bij de oprichting van de Huuskamer ongeveer 25, inmiddels al 40) regelen de volledige organisatie van de Huuskamer.

Henk Geene

De heer Geene is voormalig psycholoog en heeft als crisismanager ervaring in de ouderenzorg. Na zijn pensioen, is hij zich meer gaan verdiepen in de ouderenzorg. Zo heeft hij het boek ‘herziening van het stelsel voor ouderenzorg’ geschreven en hij kartrekker van het pilotproject Wonen-Zorg-Welzijn voor senioren in de gemeente Cuijk. In dit project wordt gezocht naar nieuwe manieren om ouderen maatwerk te leveren op het gebied van wonen en zorg. Zijn bevindingen deelt hij

Probleemanalyse

Volgens Geene heeft hij woon-zorgprobleem in Nederland een aantal oorzaken. De verzorgingshuizen verdwijnen. De verpleeghuizen hanteren hoge toelatingscriteria, waardoor de instroom laag is. De verpleeghuizen zijn aanbodgericht en vragen niet aan de bewoners waar ze behoefte aan hebben. Als laatste zorgt de toenemende vergrijzing ervoor dat er in verhouding tot jongeren, meer ouderen komen. De jongeren trekken meer naar steden en de ouderen blijven in de dorpen achter. Door de vergrijzing neemt de druk op zorgvoorzieningen toe, waardoor er extra goed gekeken moet worden naar goede manieren om de middelen in te zetten. Ander gegeven is dat de druk op mantelzorgers toeneemt. De gemiddelde leeftijd van mantelzorgers is relatief hoog, waardoor de mantelzorgers kort mantelzorg kunnen verlenen. Door de ontgroening komen er minder nieuwe mantelzorgers bij en zorginstellingen kampen met een personeelstekort. Dit alles maakt dat het een complex vraagstuk is wat vraagt om een innovatieve oplossing.

Cultuuromslag

Volgens Geene moet er heel wat gebeuren om de problematiek aan te pakken: “Er moet een cultuuromslag gaan plaatsvinden in de ouderenzorg. Nederland is van oudsher een land met ‘uithuisplaatsingsbeleid’ wat betekent dat het vroeger een gegeven was dat je het huis verliet voor een bejaarden- of verzorgingstehuis als je oud was.” Uit zijn onderzoek blijkt dat ouderen echter het liefste thuis willen blijven wonen. Hierbij geeft Geene aan dat het  vroegere nabuurschap, waarbij vrijwilligers klaarstaan voor dorpsgenoten, is verdwenen door toenemende welvaart. Mensen konden hulp inkopen in plaats van dorpsgenoten in te schakelen. Hierdoor is er een stukje collectiviteit verdwenen en de samenleving steeds individualistischer geworden. De laatste jaren neemt de roep om collectiviteit weer toe.

Oplossing

Naast de cultuuromslag, ziet Geene een andere oplossing. Uit zijn onderzoek blijkt dat ouderen om te beginnen aangeven dat ze oud willen worden in eigen dorp. Verder willen ze het liefste tot het einde van hun leven in het huis blijven wonen waar ze al wonen. Als dat niet mogelijk is, zien de ouderen een oplossing in kleinschalige woonvoorzieningen, waardoor ouderen elkaar dicht bij huis kunnen ontmoeten en helpen als ze hiertoe in staat zijn. Pas als ook een kleinschalige woonvoorziening geen oplossing meer biedt, willen ouderen na denken over een aanbodgericht verpleeghuis. De meeste uitdaging zit dus in de eerste twee opties; in eigen woning blijven wonen en wonen in kleinschalige woonvoorzieningen.

Om dit concreet vorm te geven wil Geene een digitale infrastructuur opzetten. Dit betekent dat er bijvoorbeeld 50 ouderen aan elkaar gekoppeld worden, waarvan 10 zorgbehoevend en 40 vitaal. In gesprekken wordt dan gezocht naar een match tussen de kwaliteiten van de vitale ouderen en naar de behoeften van de zorgbehoevenden. Hierdoor gaan ouderen elkaar helpen oud te worden in eigen dorp, uiteraard gekoppeld aan een thuiszorgorganisatie waardoor 24 uur per dag zorg gegarandeerd is.

Geene sluit af met een positieve kreet “Er is, gezien de vergrijzing en toenemende druk op zorgvoorzieningen een probleem. Er zijn drie miljoen ouderen in Nederland, deze ouderen geven in grote getale aan elkaar te willen helpen. Dan is er toch geen probleem meer?”

Gesprekstafels

Na de twee presentaties ging het gezelschap in twee groepen uiteen om met elkaar over het thema van gedachten te wisselen. Daarbij stond de volgende vraag centraal: ‘wat zie je van het thema oud worden in eigen dorp in je directe omgeving en bij wat voor initiatieven zijn jullie betrokken op in te spelen op de ontwikkeling?’ Op de volgende manieren maken de initiatieven oud worden in eigen dorp beter mogelijk:

De huuskamer in Afferden is opgezet als ontmoetingspunt voor oude en nieuwe inwoners uit het dorp. Vraagstukken met betrekking tot integratie in het dorp en de rol van de gemeente worden aangepakt. Het maatjesproject in Ven-Zelderheide is bedoeld om inwoners elkaar te laten helpen ontmoeten waardoor een balans tussen formeel- en informeel netwerk ontstaat. De dorpsondersteuner van Meijel/Koningslust/Ven-Zelderheide is er om zorgvragen van inwoners te beantwoorden en initiatieven in het dorp met elkaar te verbinden. In Meijel is het initiatief positief gezond gestart om het brede thema gezondheid te bevorderen. De buurtbus in Bergen zorgt ervoor dat mensen die zich niet meer zelfstandig kunnen verplaatsen gebracht en gehaald kunnen worden naar voorzieningen of bekenden. Gemeente Horst aan de Maas is aanwezig om te peilen wat er allemaal gebeurt op het gebied van oud worden in eigen dorp en hanteert een preventief ouderen beleid. Zodra iemand 75+ is gaan ze het gesprek aan over ouder worden om het bewustzijn te vergroten. Elisabeth Stift is een woonzorgcomplex opgezet door vrijwilligers omdat er grote behoefte was aan het realiseren van woningen voor zorgvragende ouderen en werkt aan een ontmoetingsplek.

Aan de tweede tafel zat de Dorpsraad van Castenray, waarbij de voormalige basisschool wordt ingericht als zorgwoningen voor ouderen om te voorkomen dat ouderen naar Venray moeten verhuizen. In Bergen wordt de voormalige basisschool herbestemd. Deze kwam leeg te staan en met een prijsvraag kon het beste plan de basisschool herbestemmen. Hiervoor wil ze graag nog wat inspiratie opdoen. Een mantelzorger is aanwezig omdat ze merkt dat er veel lastige wetgeving is in Nederland omtrent zorg. Ze wil graag horen of het eenvoudiger kan. In Ottersum worden er voorzieningen in het café gerealiseerd om het café te behouden. Gedacht wordt aan een huiskamer. Stichting Welzijn Bergen combineert jongeren- en ouderenwerk en door elkaar te helpen is het beter mogelijk om oud te worden in eigen dorp.