VKKL op excursie in Oostenrijk

Van 31 januari tot 4 februari zijn we met 5 adviseurs en 3 heren uit (VKKL-lid) Stevensweert op bezoek geweest in het Oostenrijkse Schlierbach, nabij Linz. In het kader van het 3-jarige EU Erasmus programma 'NahDa' [Nachhaltige Daseinsvorsorge] bezoeken we regio's in Duitsland, Oostenrijk, Nederland en België waar dorpsgemeenschappen werken aan het opzetten en exploiteren van duurzame dorpsvoorzieningen. Doel is om onderling kennis en informatie uit te wisselen, en nieuwe methodes en modellen uit te proberen in een aantal pilotdorpen, waar Stevensweert er één van is.

Ditmaal gingen we in 2 Oostenrijkse regio's op bezoek: het 'Mühlviertel' aan de Tsjechische grens en het gebied Salzkammergut in de Alpen. In het Mühlviertel bezochten we een drietal dorpen. In Hartkirchen aan de Donau is een voormalig bankgebouw omgezet naar het 'Hartrium', een gemeenschapshuis met vergaderruimten, klein café, flexwerkplekken, kleine biblio- en spelotheek en ontspannings- en handwerkruimten.

In het dorpje Kleinzell heeft men op basis van een dorpscoöperatie (Bürgergenossenschaft) het 'Zeller Kaufhaus' gebouwd, om daarmee het dorp en de omliggende buurtschappen te verzekeren van aanbod van levensmiddelen, vaak van producenten uit de regio. Daarnaast werkt het dorp aan het renoveren van een oud 'Landhof' midden in het centrum, waar appartementen voor ouderen komen. 

Tenslotte bezochten we het afgelegen dorp Sankt Stefan Afiesl op 800 meter hoogte aan de Tsjechische grens. Ook daar hebben de dorpelingen met hulp van hun gemeente (800 inwoners!!) een burgercoöperatie opgezet, die het lokale 'Wirtshaus' Stefansplatzerl heeft overgenomen. Het is nu een plek voor o.a. ontmoeting, frühstücken en boodschappen doen. De accommodatie wordt deels gerund door medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op het moment dat wij er waren, was er net een dik pak sneeuw gevallen.

 

Salzkammergut in de Alpen

In de regio Salzkammergut nabij Salzburg bezochten we zogenaamde 'Otelo's', wat staat voor Offene Technologielabore. Dit zijn creatieve hotspots, vaak gerealiseerd in gebouwen die hun oorspronkelijke functie verloren hebben, zoals bankgebouwen, scholen en kloosters. We gingen achtereenvolgens op bezoek in Bad Goisern am Hallstättersee, Bad Ischl en Vorchdorf. De functie van een Otelo kan heel divers zijn. Het kan bv. gaan om het enthousiasmeren van jeugd en jongeren om op een speelse manier geënthousiasmeerd te worden voor vakwerkberoepen en ambachten, zoals bv. elektrotechniek of 3D printen. Het Otelo concept wordt in meerdere dorpen in de regio op verschillende manieren toegepast. Vaak werken lokale ondernemers, scholen en gemeentes actief mee, om zo de jeugd voor de regio te behouden en tevens goed opgeleide vakkrachten te kunnen inzetten. Otelo's functioneren als ontmoetingsplek waar mensen van alle leeftijden met interesse in techniek ongedwongen aan de slag kunnen onder het motto 'niks moet en heel veel mag'.

Tot slot

De uitdagingen in de Oostenrijkse dorpen die we gezien hebben, zijn veelal vergelijkbaar met die in de Limburgse dorpen en wijken. Alleen de manier waarop deze vraagstukken aangepakt worden, verschilt wel wat. Zo zijn de Oostenrijkse gemeenten vaak kleiner, waardoor een gemeente soms zelfs maar één of twee dorpen bestrijkt. Dorpsraden kennen ze dan ook niet, wel veel burgercoöperaties (Bürgergenossenschaft). Ook zijn de inwoners vaak bereid om niet alleen 'Ehrenambtlich' (vrijwillig) veel tijd in dorpsprojecten te steken, maar via de coöperatie ook nog eens flink geld in te leggen. Bedragen van € 5.000 per huishouden zijn geen uitzondering. Daardoor komen deze coöperaties vaak makkelijker aan financiering, omdat de overheden minder geld te besteden hebben.

We sluiten het NahDa project af in de week van 12-16 juni in Stevensweert.

Onze projectpartners in NahDa zijn:

Duitsland: DORV Zentrum en SPES Deutschland

Oostenrijk: SPES Österreich

België: Netwerk Duurzame Mobiliteit